نشر توسط:دکتر علی محمدپور زیدی درباره : جغرافیا طبیعی , اقلیم شناسی , هواشناسی , جغرافیا انسانی , عمومی , مطالب جالب , علمی , طبقه بندی مطالب , دانشجویان , استادان ,
Views 1261 تاریخ : دوشنبه 27 بهمن 1393 نظرات (0)

اقلیم كشاورزی:

« به مجموعه فعالیت های زراعی (كشت و كار گیاهان سالانه)، باغداری (پرورش گیاهان چند ساله، دائمی و جنگلداری) و دامداری (شامل پرورش حیوانات اهلی نظیر حیوانات گوشتی، پوستی، لبنی و پرورش زنبور عسل و پرورش كرم ابریشم) كشاورزی می گویند».

هدف اقلیم شناسی كشاورزی، كاربرد دانش اقلیم در توسعه كشاورزی است. زمینه عمده اقلیم شناسی کشاورزی که طی دهه های اخیر بیشتر در معرض توجه بوده است، فهم اثرات متغیرهای اقلیمی (مثل دما، بارش و ...) بر اکوسیستم های کشاورزی و تعمیم این دانسته ها بر مقیاس های چشم اندازی است. این زمینه ها منجر به توسعه مدل هایی شد که عناصر مهم اقلیمی را پیش بینی می کرد.

شناخت شرایط اقلیمی درتعیین نواحی كشاورزی، گسترش، توسعه و تعیین الگوی فعالیت كشاورزی و به منظور بهبود شرایط كمّی و كیفی محصول و نیز كنترل شرایط كاهنده و زیانبار، تاكتیك ها و استراتژی های كشاورزی را مشخص می سازد. برای مثال جایگزینی محصولات مقاوم به جای محصولات حساس در یك ناحیه و گونه های سازگار با شرایط اقلیمی، ضمن مقابله با پدیده های مضر، به سود مالی بیشتری منجر می شود.

شاخه ای از اقلیم كشاورزی (اقلیم زراعی) درباره انتخاب نوع محصول، رشد و میزان محصول، علل نوسانات آن، تقویم زراعی، ایجاد شبكه و برنامه آبیاری در رابطه با تبخیر و تعریق و نیاز گیاه، كشت دیم و آبی، تغییرات رژیم آبی - حرارتی خاك، انتخاب سیستم زراعی، ‌مخاطرات اقلیمی، امراض و آفات اظهار نظر می كند. در این رابطه عمده ترین عناصر اقلیمی مورد مطالعه شامل دمای هوا و خاک، رطوبت ( بارش، رطوبت نسبی هوا و رطوبت خاک و بیلان آن) تابش و باد است. به کارگیری اطلاعات جمع آوری شده از این داده ها به منظور محاسبه متغیرهای مهم کشاورزی (تبخیر و تعرق، درجه – روز رشد، فشارهای گرمایی و سرمایی و روزهای مناسب کشت و کار) مورد استفاده قرار می گیرد. مطالعات اقلیم شناسی کشاورزی به منظور بهتر نمودن کیفیت محصول و مقاوم سازی آن و نیز افزایش تولید انجام می گیرد.

سه رویکرد اثر تنوع اقلیمی بر فرایندهای زیستی، اثر فرایندهای جوی لایه مرزی سطحی با رشد و توسعه گیاهی و روش های آماری – احتمالی برآورد مخاطرات محیطی جهت مطالعه اقلیم شناسی کشاورزی انجام می شده است. واضح است که این قبیل مطالعات، پژوهش هایی تلفیقی است که زمینه های علمی مختلفی را به کار می گیرد.

به دلیل وابستگی شدید دام به منابع غذایی، اقلیم از طریق تأثیر بر مراتع اثر غیر مستقیمی بر دام به جا می نهد. از آن جا که هر گونه خاص به کمّیت و کیفیت منابع غذایی وابسته اند، پراکندگی و تنوع آنها نیز با اقلیم وابسته است. از این رو یکی از عوامل موثر بر نوسان تولیدات دامی، عناصر اقلیمی موثر بر جانوران است. برای مثال در طول یک دوره خشکسالی یا شرایط نامطلوب اقلیمی کاهش تولید شیر، کاهش وزن دام گوشتی و ... را در پی دارد. همچنین تغییر شرایط اقلیمی یا جابجایی دام می تواند بر تولیدات دامی تأثیر نهد.

مهم ترین عناصر اقلیمی موثر بر دامپروری عناصری است که بر رشد گیاهان یا شیوع آفات و بیماری ها موثرند و شامل دما، بارش، رطوبت نسبی، فشار جو، باد و نور است. در این میان دما بیش از سایر عناصر می تواند تولیدات دامی را تحت تأثیر قرار دهد. شناخت دماهای بحرانی برای تولیدات، کاراندام شناسی، ریخت شناسی ( مورفولوژی) دامی بسیار مهم است. از این موارد می توان به اثرات اقلیمی طی دوره بارداری، تولید تخم مرغ و... و نیز توزیع محصولات دامی توجه نمود. بارش اثرات مهمی بر منابع غذایی به جا می نهد. اگر بارش با هوای سرد توأم باشد اثرات مضر دماهای پایین را تشدید می نماید. بدین دلیل که بارش توأم با سرما، برف و ... چرای دام را مشکل می سازد. تجمع زیاد دام ها در این شرایط ممکن است موجب خفگی دام های کوچک شود. مطالعه این شرایط و نیز شرایطی رطوبتی هوا که خود بر تعرق و تنفس موثر است از زمینه های اقلیم شناسی کشاورزی است. یخبندان می تواند حیوانات را در معرض سرمازدگی قرار دهد و یا برف قادر است منابع غذایی را از دید پنهان کند. همچنین فشارهای ناشی از بالا بودن دما – رطوبت به ویژه به هنگام بارداری دام ها اثرات سوء زیادی بر دام ها به جا می نهد.

منبع: